تغذیه ورزشکاران و تامین انرژی(۱)
یک ورزشکار حرفه ای تا زمانی که نداند چه باید مصرف کند و چگونه و با چه مواد غذایی کلیه نیازهایش را تامین کند ، موفق نخواهد بود. امروز ، علم تغذیه یکی از اساسی ترین عوامل موفقیت ورزشکاران است. همه انسان ها بی شک بارها و بارها شنیده اند ، خوانده اند و می دانند که ورزش برای هر بدنی لازم است. و اهمیت ورزش تا حدی است که گفته شده: «عقل سالم در بدن سالم است.»
مقدار انرژی که فرد ورزشکار به آن نیاز دارد شامل موارد زیر می باشد:
مصرف غذا قبل از فعالیت ورزشی موجب احساس سرحالی و توانایی زیاد می شود ، گرسنگی و ضعف از شما دور شده و انرژی عضلات و مغز محیا می شود. اگر قبل از فعالیت ، کربوهیدرات مصرف شود ، ذخیره های گلیکوژنی بدن پرشده و در حین ورزش عضلات و مغز ، غذای مورد نیازشان را به راحتی در دسترس دارند و نیاز نیست با سوزاندن چربی ها که زمان زیادی برده ، بدن را خسته می کند ، انرژی مورد نیاز خود را تامین کنند.
خوردن غذا در حین ورزش به حفظ تعادل حرارت بدن و ثبات قند خون کمک می کند ، انرژی عضلات و مغز تجدید شده و خستگی ، دیرترعارض می شود.
خوردن غذای مناسب پس از ورزش ، ذخیره های بدن شما را دوباره انباشته از انرژی می کند. میزان انرژی مورد نیاز بسته به میزان فعالیت و میزان جثه ورزشکار است.
به ازاء ساعتی که ورزش انجام می شود این میزان انرژی به انرژی مورد نیاز بدن در حالت عادی اضافه می گردد که متوسط آن در یک خانم 2000 و در یک آقا 2200 کیلو کالری است.پس از محاسبه کالری مورد نیاز ، لازم است به نسبت مواد غذایی که باید مصرف شود توجه کنیم. ورزش های یاد شده ؛ کوهنوردی ، اسکی و... ورزشهای استقامتی - قدرتی هستند. از این رو ورزشکار به غذاهای کربوهیدراتی بیشتر نیاز دارد (%60-55انرژی مصرفی) تا ذخائر گلیکوژن بدنش برای انجام این نوع فعالیت بیشتر شود. پروتئین نسبتا زیاد مصرف شود. (%20-15انرژی مصرفی) و چربی کم مصرف شود (%25انرژی مصرفی).
مایعات:
یک ورزشکار حتی در زمستان هم باید آب و نوشیدنی ، زیاد مصرف کند تا نیاز بدنش به مایعات برآورده شود. چرا؟ زیرا بدن ما 60 تا 70 درصد از آب تشکیل شده است. بافت عضلانی میزان زیادی آب دارد از این رو هر چه درصد عضلات بدن به دلیل ورزش بیشتر شود طبیعتا درصد آب مورد نیاز بدن بالاتر می رود. با انجام فعالیت های ورزشی ، حرات بدن بالا می رود. عضلات حرکت می کنند و این حرکت مداوم گرما تولید می کند. این حرارت باید از طریق تعریق بدن خارج شود.خروج آب از بدن حرارت بدن را تعدیل می کند. کافی نبودن آب اثرات مخربی بر خون ، مغز و عضلات دارد. اگر آب بدن در اثر تعریق زیاد و کم شود ، حجم خون کاهش یافته و فعالیت قلب به مخاطره می افتد.
چه میزان آب باید مصرف شود؟
میزان آب مورد نیاز ، به میزان کالری مصرفی بستگی دارد. به ازاء هر کیلو کالری مصرفی ، 1 تا 1.5 میلی لیتر آب لازم است. مثلا_ یک ورزشکار که روزانه 3500 کالری انرژی نیاز دارد بین 3.5 تا 5 لیتر آب نیاز دارد.میزان کالری مورد نیاز ورزشکار در روز x 1 یا 1.5 =میزان میلی لیترآب مورد نیاز.
دریافت آب کافی مانع از بروز خستگی زودرس شده و ورزشکار فعالیت هایش را به خوبی انجام خواهد داد.
مصرف مایعات قبل از ورزش:
نوشیدن 2 لیوان مایعات ، 2 ساعت پیش از ورزش مفید است.
مصرف مایعات در طول ورزش:
با شروع ورزش به فواصل ، مایعات مصرف شود. مثلا زمانی که در زمستان کوهنوردی شدید می کنید، حتی اگر هوا سرد است و احساس تشنگی نمی کنید هر نیم ساعت ، 1 لیوان مایعات بنوشید و اگر زمان ورزش ، بیش از یک ساعت است ، از ساعت دوم ورزش هر نیم ساعت 30 تا 60 گرم کربو هیدرات هم مصرف کنید. (مثل یک لیوان چای کمرنگ و یک عدد بیسکویت شیرین)
مصرف مایعات پس از ورزشِ :
پس از ورزش اگر کاهش وزن داشتید به ازاء هر 450 گرم ، نیم لیتر آب بنوشید.در اسکی کردن طولانی نیز به همین ترتیب آب و کربو هیدرات میل کنید.
غذاهایی که برای ورزشکاران مناسب است
با وجود توضیحات گفته شده یک ورزشکار نیاز دارد منابع کربوهیدرات زیادی میل کند.
غذای قبل از ورزش: (صبحانه) بهتر است ؛ نان و پنیر - عدسی - 1 یا 2 عدد تخم مرغ - نان و حلیم کم روغن باشد.
در حین ورزش: نان و مربا و چای - آب میوه و کیک - قهوه (1 تا 2 فنجان مجاز است) بیسکویت و.... باشد.
پس از ورزش ، به عنوان ناهار بهتر است ؛ پلو کم چربی - کباب (با گوشت کم چربی) - ماکارانی با گوشت کم چربی یا با سویا - نان و لوبیای پخته و یا کنسرو ماهی تن روغن گرفته و نان ، مناسب است.
در همه این غذاها منابع کربوهیدراتی باید چند برابر گوشت یا منابع پروتئینی باشد و خیلی کم چربی تهیه شود.
بدین ترتیب قوای خود را به سرعت به دست می آورید و برای ورزش بعدی ذخایرغنی تری دارید.
در عین حال غذا سریع هضم شده و به دلیل کم چربی بودن ، زیاد در معده نمی ماند.
شیمی غذا
مواد غذایی به سه طبقه اصلی تقسیم میشوند که هر کدام به دسته های متعدد تقسیم میشوند. سه طبقه اصلی شامل مواد مغذی اصلی، ویتامینها و مواد معدنی هستند.
مواد مغذی اصلی
مواد مغذی اصلی خودشان از سه گروه کربوهیدراتها، چربیها و پروتئینها تشکیل شده اند.
کربوهیدراتها
همان طور که از نامشان پیداست کربوهیدراتها از کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده اند. کربوهیدراتها میتوانند به شکل مونوساکارید یا قندهای ساده نظیر فروکتوز و گلوکز (فرم موجود در خون)، دی ساکاریدها یا دوقندیها مانند ساکاروز (قند نیشکر)، لاکتوز (قند شیر) و مالتوز (قند مالت) و پلی ساکاریدها یا قندهای مرکب مثل نشاسته گیاهان و گلیکوژن (نشاسته حیوانی) باشند. قندهای ساده در آب حل میشوند در حالی که قندهای مرکب این چنین نیستند.
بدن برای به دست آوردن سریع انرژی به کربوهیدراتها متکی است. در اینجا تأکید بر روی سرعت تولید انرژی است، زیرا اگرچه پروتئین و چربی هم میتوانند انرژی تولید کنند اما به هیچ وجه به اندازه کربوهیدراتها مؤثر و سریع نیستند.
برای دسترسی به ادامه ی مطلب (اینجا) کلیک کنید.