استان قزوین همواره پرورشگاه استعداد های درخشان و زمینه ساز روز و ظهور شخصیت های متعدد در طول تاریخ حیاتش بوده است .امروزه نام و رسم بسیاری از اندیشمندان و فرهیختگان در زمینه های علمی بر تارک استان قزوین می درخشد.

نگاهی مختصر به مفاخر قزوین در مسیر تاریخ:

_ حمداله مستوفی: او نویسنده و مورخ و جغرافیدان معروف سده ی هشتم (تولد 680 ،وفات 750 هجری قمری ) و مولف تاریخ گزیده نزهه القلوب و ظفرنامه ، در دوره ی ایلخانان مغول می باشد ،مستوفی در کارهای دیوانی ومحاسباتی سرآمد بود ، مزار او در محله ملک آباد قزوین واقع است.

_ علی اکبر دهخدا :لغت نامه نویس و نویسنده ی معروف ، استان قزوین و کشور ایران به شمار می رود .او پس از اتمام تحصیلات ،مدتی را در وزارت خارجه به کار مشغول شد ،آن گاه برای تکمیل معلومات و علوم جدید روانه اتریش گردید. پس از بازگشت از ایران علاوه بر فعالیت در مسائل سیاسی کشور، هم چون ملی شدن صنعت نفت ایران ،به نویسندگی در نشریات و تالیفات علمی پرداخت. او در سال 1334 در تهران درگذشت  و در ابن بابویه به خاک سپرده شد . از آثار ارزشمند او می توان به لغت نامه ی بزرگ و جامع و نیز به ترجمه ی عظمت و انحطاط رومیان ، ترجمه ی روح القوانین و فرهنگ فرانسه به فارسی اشاره کرد.

_ میر عماد قزوینی ،بزرگ ترین و معروف ترین نویسنده خط نستعلیق : عماد بن ابراهیم الحسنی معروف به میر عماد از بزرگان خوشنویس نستعلیق ، در سال 961 هجری قمری ، در قزوین به دنیا آمد. وی پس از آموختن مقدمات علوم و خط در قزوین سفری به تبریز و عثمانی (ترکیه فعلی ) کرد و آن گاه به ایران بازگشت و در دربار شاه عباس اول مشغول به کار شد .با افزایش منزلت هنری و علمی او در نزد پادشاه صفوی ،موقعیت او به تدریج مورد حسد رقیبان قرار گرفت تا جایی که سر انجام موجبات قتل این هنر مند بزرگ را فراهم آوردند.

با مطالعه ی تاریخ و پیشینه ی طولانی استان قزوین ، متوجه نقش و اهمیت این دربار در  دفاع از مرز ها و ایستادگی و مقاومت در برابر ظلم و ستم های ناشی از حملات دشمنان خارجی و استبداد داخلی می شویم ؛ نمونه ی والای این استقامت و ایستادگی مردم قزوین مربوط به دوران هشت ساله ی دفاع مقدس است که با شروع جنگ تحمیلی در 31 شهریور 1359 جلوه ای زیبا یافت . با آغاز جنگ عراق علیه ایران ، مردم استان قزوین نیز همانند سایر مردمان این مرز و بوم  به دفاع از مرز ها و  ارزش های دینی خود بر خاستند و با نمایش قدرت ایمان و استقاکت در آزمون خطیر دفاع مقدس خوش درخشیدند. جمهوری اسلامی ایران با داشتن 17 هزار و 159 شهید ترور، بیشترین قربانی را در دنیا دارد . استان قزوین نیز 190 شهید، در اقدامات تروریستی منافقان ، تقدیم انقلاب کرده است.

از ابتدای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران،مردم شجاع و خداجوی قزوین نیز همراه اقشار مختلف کشور،در تمام مراحل جنگ حضور مستمر و پر شور داشتند،و هزاران نفر از مردم در این دیار روانه ی صحنه های نبرد حق علیه باطل شدند و در عملیات های مختلف نظامی ماند کبیت المقدس ، فتح المبین ،والفجر مقدماتی ،خیبر ،بدر،والفجر  هشت،کربلای پنج، مرصاد و ... دوش به دوش سایر رزمندگان با متجاوزان به نبرد پرداختند.

از میان شهیدان والای استان قزوین ، سرداران فداکار و با تقوایی بودند که الگوهای ارزنده و بی نظیر برای دیگر هم سنگران خود به شمار می آمدند از جمله دلاوران که تنها به تعدادی از آنان اشاره می شود ، می توان از سرداران :عباس بابایی ،حسن لشکری ، مهدی شالباف ،نادر سلیمانیان،علی میوه چین ،عبدالحسین قنبری ،سید محمد غلی عابدینی ف علی شالی ،منصور صدیق ،ناصر سیاهپوش، حفظ اله عابدینی ، مصطفی حق شناس،رضا حسن پور،محمد صادق انبارلویی، مجید حاج شفیعی ها ،حسن تلاتری ،محسن پرویز ،محمد جعفر آشوری ،سید علی اکبر حاج سید جوادی و ... نام برد.

_سید و رهبر ازادگان :

علی اکبر ابوترابی متولد 1318 ، در سال 1366به پیشنهاد پدرش وارد حوزه ی علمیه قم و مدتی بعد نیز جهت ادامه ی تحصیل به نجف اشرف مشرف شد و در محضر امام خمینی رحمه الله از درس خارج فقه و اصول ایشان بهره مند بود . او پس از 6 سال تحصیل، در حالی که به وطن باز می گشت ، به جرم جاسازی و جمل اطلاعیه های امام دستگیر و به زندان ساواک منتقل شد . پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، مدتی به عنوان رئیس کمیته ی انقلاب اسلامی قزوین مشغول به خدمت شد، با شروع جنگ تحمیلی عازم میادین نبرد گردید.در 26 آذر ماه سال 1359 در یکی از ماموریت های شناسایی به اسارت دشمن درآمد. ایشان پس از بازگشت اسرا به وطن، به عنوان نماینده ی ولی فقیه در امور آزادگان منصوب شد و د ردوره های چهارم و پنجم مجلس شورای اسلامی نیز با رای بالای مردم تهران به مجلس راه یافت. مرحوم ابوترابی سرانجام در 75/3/12 در حالی که همراه پدر بزرگوارشان عازم مشهد مقدس و زیارت امام رضا علیه السلام بودند، در جاده ی سبزوار نیشابور دچار سانحه ی تصادف شدند و دعوت حق را لبیک گفتند.

_شهید حسین لشکری :

امیر خلبان حسین لشکری در 20 اسفند ماه سال 1331 در وستای ضیاء آباد زوین،متولد و پس از طی دوران تحصیل به استخدام نیروی هوایی درآمد.با شروع جنگ عراق علیه جمهوری اسلامی اسران، لشکری نیز در عملیات های نظامی علیه دشمن وارد شد ، او در یکی از عملیات های نظامی به دلیل مورد اصابت قرار گرفتن هواپیمایش به اسارت نیروی دشمن درآمد.امیر خلبان لشکری پس از 18 سال اسارت در 17 فروردین ماه سال 1377 به خاک وطن بازگشت.شهید لشکری اولین اسیر ایرانی است که رهبر انقلاب وی را سید الاسرا نامیدند.او در شام گاه یکشنبه 18 مرداد ماه ،سال 1388بر اثر عارضه ی قلبی دار فانی را وداع گفت و به درجه ی رفیع شهادت نائل آمد.

هم چنین شهدای والا مقام شهید محمد علی رجایی و سر لشکر شهید عباس بابایی نیز از مفاخر و بزرگان قزوین هستند که در مقاله ای جداگانه به زندگی نامه های ایشان و رشادت هایشان در راه اسلام پرداخته ایم .