در این مقاله به آداب و رسوم ، زبان و گویش ،مراسات محلی و فرهنگی مردم قزوین می پردازیم ، با پین وین همراه شوید.

_ عمارت های مختص زنان :

در شهر قزوین از گذشته،مساجد و آب انبارهای ویژه ای برای بانوان ساخته شده است که شاید در کشور و حتی جهان اسلامبی نظیر باشد و این نشان از رعایت مسائل مذهبی و ایجاد فضای امن برای زنان دارد، از جمله ی این گونه بنا ها می توان به مسجد ملا باجی،زبیده خاتون و حلیمه خاتون اشاره کرد.عزاداری روز دوازدهم محرم(سوم امام حسین علیه السلام) بر اساس روایات ،بعد از واقعه ی کربلا با تهدید یزید کسی جرات دفن اجساد  مطهر یاران باوفای امام را نداشت تا اینکه زنان طایفه ی بنی اسد جمع شدند و به دفن پیکر مطهر شهدا پرداختند.این واقعه در روز دوازدهم ماه محرم اتفاق می افتاد به همین دلیل زنان قزوینی همه ساله در این روز با دست گرفتن بیل و کلنگ و پیکرهای نمادین از مسجد قدیمی حضرت علی اکبر (ع) به سوی امامزاده حسین (ع) حرکتکرده و به سینه زنی و نوحه خوانی می پردازند.

_پنجاه بدر (طلب باران یا شکر گذاری):

مردم قزوین در یک رسم دینی -آیینی در روز نوزدهم اردیبهشت یعنی پنجتهمین روز سال به صورت خانوادگی به مصلای شهر قزوین رفته و  به دعا و راز و نیاز می پردازند و سپس به دامن طبیعت و اطراف شهر می روند.در این آیین ارتباط صادقانه و خالصانه با خداوند بزرگ مشاهده می شود. معمولا بزرگترها به نماز ایستاده و طلب باران می کنند یا به خاطر بارش باران شکر گذاری می نمایند این مراسم از آیین های منحصر به فرد در استان قزوین است. همچنین مراسم تعزیه خوانی و بازی های محلی نیز در این روز انجام میشود،مردم شهر قزوین با عصرانه های محلی مانند دیماج ،آش دوغ و آش رشته از هم پذیرایی می کند.

_سمنو پزان:

مراسم سمنو پزان یکی از مراسم ویژه ی مردم قزوین است که به نیت میراث معنوی نیز رسیده است . این مراسم در محله های قدیمی شهر قزوین اجرا شده و مردم به شکل گروهی همراه بزرگان محل به پختن سمنو می پردازند و  =در سفره های عید نوروز از آن استفاده می کنند.

_مراسم شب چله:

مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی ،این آییین کهن را با رفتن به خانه ی بزرگتر ها به پا می دارند فبهعقیده ی بزرگتر ها صرف میوه های مختلف خشک و تر و میوه های سرخ فام همراه با خوراکی های دیگر شگون داشته و زمستان پر برکتی را نوید می دهد.

در شب چله بیشتر مردم استان قزوین با خوردن سبزی پلو و ماهی،هندوانه، انار، انواع تنقلات از جمله کشمش،گردو،تخمه، آجیل مشکل گشا و انجیر خشک، شب نشینی خود را انجام می دهند . یکی دیگر از آداب و رسوم شب یلدا فرستادن "خونچه چله" از سوی داماد به عنوان هدیه ی زمستانی برای نامزد خود است در اینخونچه برای عروس؛پارچه ، جواهر، کله قند و چند نوع مثل گلابی ، به ، هندوانه ،خربزه ،سیب با تزئینات خاصی فرستاده می شود.

_جشن انار:

مردم بخش طارم و الموت غربی اواخر شهریور یا اوایل مهر ماه در یک روز معین ،دسته جمعی به مزارع انار می روند و با نواختن دایره با سرنا و دهل ،چیدن انار را شروع می کنند ،تا پیش از این مراسم کسی به چیدنانار نمی پردازد.

_جشن انگور:

در آن قسمت از مناطق استان قزوین که باغ های تاک فراوان وجود دارد به ویژه در شهر تاکستان در شهریور جشن برداشت انگور بین باغداران بپا می گردد و مردم به شادی پرداخته و بعد از ان شروع به برداشت محصول می نمایند. در این جشن علاوه بر اجرای موسیقی بومی و سرود های محل یاز پدید آورندگان مرغوب ترین انگور، بیشترین انگور و نو آوران در کاشت ،داشت و برداشت انگور تقدیر میشود.

_جشن فندق :

الموت غربی،از مناطقی است که بیشتر به کشت فندق اعتصاص دارد. در بسیاری از روستاهای این ناحیه؛ د  اواسط مرداد ماه جشن فندق برپا می شود .اهالی روستاها در روز معینی با هم به مزارع می روند. در ابتدا شخصی به خواندن اشعاری پرداخته و دیگران تکرار می کنند و سپس همه شروع به چیدن فندق می کنند . 

_جشن تیرگان:

این جشن در رئز سیزدهم تیر ماه که همان جشن تیرگان ایران باستان است برپا می شود. به این ترتیب که شخص خوش قدم و خوش یمنی صبح زود به خانه دعوت میود تا با تکه چوبی به کیسه های گندم، آرد، حبوبات و ... بزند تا به آن ها برکت بدهد، او هم چنین با چوب به اعضای خانواده نیز زده تا سلامت بمانند، در حین انجام مراسم کسی نباید صحبت کند. در این روز پاشیدن آب را به یکدیگر خوش یمن می دانند . در شب این روز مراسم شال اندازی انجام میشود.

_چمچه خاتون :

یکی از آداب طلب باران در استان قزوین مراسم چمچه خاتون است که در این مراسم، در ظرفی آب می ریزند و به پشت بام میبرند و با یک چمچه کم کم آب را به طظرف آسمان می پاشند و در نهایت آب از ناودان به پایین ریخته می شود و اینگونه طلب باران میکنند.

_کوسه گلن (کوسن گلین )

خشکسالی از قدیمی ترین مشکلات ایران زمین است. ایرانیان برا ی مبارزه با این خطر طبیعی علاه بر کارهای عمل مانند حفر قنات و ساختن آب انبار، دست به یک سری مناسک اعتقادی نیز می زنند که مراسم کوسه گلین از آن جمله است. در استان قزوین این مراسم به شیوه های مختلفیانجام می شده است که در یکی از شیوه ها پیرزنی با پارچه و لباس های کهنه عروسکی درست کرده ، آن را در دست گرفته و  در کوچه ها به راه می افتد و بچه ها نیز پشت سر او حرکت می کنند، آن ها به هر خانه که می رسند صاحب خانه از وسایل تهیه ی آش مانند نخود، رشته و ... مقداری به ایشان می دهد و سپس اش می پزند و بین اهالی توزیع می نمایند  و معتقدند که پس از آن باران خواهد بارید.

_سفره های نذر:

زنان تمام شهر ها و روستاهای استان قزوین تقریبا در تمام ایام سال در منازل،حسینیه ها، تکایا و امامزاده های موجود در محلات شهر قزوین سفره های نذری پهن کرده و در انبسته به مناسبت ایام به قرائت قرآن،احکام ،روضه خوانی برای ائمه اطهار (ع) و امر به معروف و نهی از منکر می پردازند و با این شیوه،دین مداری در تکمام خانواده ها به واسطه ی زنان و دختران ریشه دار تر و گسترده تر می شود.

_ یی ما (یا اماما) :

یی ما مراسمی استئ که مردم شهرها و روستاهای مختلف استان قزوین به ویژه مردم شهر تاکستان در صبح روز عاشورا انجام می دهند به این شیوه که مردم دور علم بزرگی حلقه زده و با یک دست کمربند یکدیگر را گرفته و شروع به چرخیدن کرده و با قرائت اشعار و مرثیه به شکل دایره ای به سینه زنی و عزاداری می پردازند .همانطو ر که گفته شد آیین هالی متنوعی در استان قزوین وجود دارد که در این مقاله به توضیح تنها برخی از آن ها پرداخته شد .