در این مقاله متخصصان طب سنتی به شما میگویند در تابستان دور کدام غذاها خط بکشید.

توی ظل گرمای تابستان زیر آفتاب داغی که هر قطره آب را با ولع میسوزاند و بخار می‌کند، عرقریزان، تشنه، داغ و ملتهب به خانه میرسی، وقتی روی ماه مادر در حالی که قاشق را در یک لیوان لبریز از شربت آبلیمو، یخ و خاکشیر فرد اعال میچرخاند و دم در ظاهر میشود، انگار بهشت شخصا به اســتقبالت آمده؛ »بخور مادر جیگرت حال بیاد.« مادرهای ایرانی بهخصوص قدیمیترهایشان دانش سینه به سینه نقل شدهای درباره خواص خوراکیها براساس طب سنتی دارند و مجهز به این دانش از اعضای خانوادهشان در برابر بیماریها محافظت می‌کنند. تا پیش از آنکه دنیایمان آنقدر مدرن، شلوغ و پرترافیک شود و فست فودهای بخوردرو جای سفره غذای غنی و پرخاصیت ما ایرانیها را بگیرند، وضعیت تغذیه و قوانین خورد و خوراکمان حال و روزش خیلی بهتر از امروز بود. یعنی زمانی که تغار بزرگ آبدوغ خیار با سبزی تازه و معطر، گردو، کشمش و نان تازه لواش مثل آب روی آتش گرمای تابستان را مهار می‌کرد و دلمان را خنک. اگرچه درگیریهای زندگی امروز بین ما و بایدها و نبایدهای پرحکمت طب سنتی اندکی فاصله انداخته باشد ولی در واقع طب سنتی بخشی از سبک زندگی ما ایرانیان است. 

اول طبع تابستان را بشناسید

در طب ســنتی قاعده بر این اســت که پیش از ابتلا به بیماری راهکارهایی داشته باشــیم که از بروز بیماری پیشگیری شود. یکی از این راهکارهای نگهداری سلامت، تغذیه متناســب با فصول سال اســت. براساس قوانین طب سنتی، افراد با مزاجهای گوناگون باید روش تغذیه متناسب با گردش فصلها داشته باشند و بدانند که در چه دورهای از سال چه چیزهایی باید بخورند یا از خوردن و آشامیدن چه مواد خوراکی خودداری کنند تا تناسب و اعتدال در بدنشان حفظ شود. فصل تابستان براساس قوانین طب سنتی متناظر با آتش است و مزاج این فصل، گرم و خشک است. گرمی هوا در تابستان تاثیر بیشتری روی گرم مزاجان، جوانان و افرادی که بیشتر در معرض هوای گرم قرار میگیرند میگذارد و احتمال اختلال در بدن افزایش مییابد. در نتیجه این گروه از افراد باید بیش از دیگران قواعد سلامت در طب سنتی ایرانی را جدی بگیرند و حواسشان به خورد خوراکشان باشد.

آبدوغ خیار در برابر فسنجان

با گرم شدن هوا آشپزخانه ایرانی حال و هوایش از پختن غذاهای پرادویه و سرخ کردنی به سمت غذاهای سبکتر، کم ادویه و آبپز شــده میرود. یعنی هر چه در زمستان خوردن خورش فســنجان باب طبع است در تابستان این غذا بی مناسبت و ناهماهنگ است. پس بساط گردو فسنجان را برچیده و تغار آبدوغ خیار را تیار کنید. خوردن غذاهای سنگین و دیرهضم مثل هلیم و کله پاچه را هم بهتر است به فصل سرما موکول کنید. در این فصل توصیه میشود که به خوراکهایتان چاشنی ترش مثل آبلیمو و آبغوره اضافه کنید.

ترمز در خوردن شیرینی

شیرینی ها معمولا از مواد اولیه با مزاج گرم تهیه میشوند در نتیجه زیاده روی در خوردن شیرینیها، شکلات ها و حتی آجیل و مغزها هم که طبع گرم دارند در تابستان توصیه نمیشود. این مواد حرارت بدن را بالا میبرند، حتی زیاده روی در خوردن شیرینی های طبیعی مثل عسل، کشمش، خرما، موز، نارگیل، گردو و خوراکیهای از این دست هم در تابستان توصیه نمیشود. 

سراغ کدام گوشت ها بروید؟

 یکی از توصیههای طبیبان سنتی به افراد با طبع سرد خورد گوشت شتر به دلیل طبع بسیار گرمی اســت که دارد. پس حواستان باشد در فصل تابستان دست از سر شترها بردارید، چراکه گوشتشان بسیار گرم است و گرمازده میشوید. عموما گوشتها هم طبع سرد و گرم دارند. گوشت گوسفند گرم و گوشت گاو طبع سرد دارد. شتر گرم طبع ترین گوشت هاست که همانطور که گفته شــد خوردنش در فصل گرما به صلاح نیست. گوشت پرندگانی مثل کبک، بلدرچین و شترمرغ هم با وجود طبع گرمی که دارند مناسب فصل گرما نیستند. در مقابل اما گوشت انواع ماهی با وجود طبع سردی که دارند انتخاب خوبی برای تابستان است، به شرطی که خیلی سرخ نشود و در زدن ادویه ها افراط نکنید.

خداحافظ فست فود

ســرخ کردن، بو دادن و تفت دادن باعث تغییر مزاج ماده خوراکی و گرم و خشــک شدنش میشــود، بنابراین تا جایی که ممکن اســت غذاها را به صــورت آبپز و پختنی تهیه و خوردن خوراک های ســرخ کردنی را در تابستان کم کنید. البته که خوردن غذاهای فســت فودی با وجود حجم بالای استفاده از ادویه جات در آنها و همچنین سرخ کردن و تفت دادن زیاد بدترین و مضرترین خوراکی فصل تابستان هستند.

فلفل ممنوع

همه این تجربه را با فلفل داشته ایم که با خوردنش دمای بدن بالا میرود و سرمان حتی داغ میشود. فلفل و ادویه جات مواد خوراکی هستند که خاصیت گرمازایی دارند و دمای بدن را بالا میبرند. پس توصیه حکمای طب سنتی این است که در فصل تابستان عموم مردم به خصوص گرم مزاجان و افرادی که بیشتر درمعرض حرارت قرار دارند از خوردن فلفلی ها خودداری کنند؛ مواد غذایی تند و ادویهای مثل فلفل و زنجبیل، دارچین، زعفران، سسهای تند، خردل، سبزیجات تند مثل سیر، پیاز، ترخون، نعناع، تره، شاهی و شوید. با این اوصاف بهتر است خوراکیهای تابستانی کم ادویه و بدون فلفل تهیه شود تا دمای هوای افراد بالا نرود.