لباس از سنتھای کھن و آداب و رسوم و نحوه معیشت و فرھنگ محلی و باورھای مذھبی حکایت می کند که در این بخش از مجله پین وین به آن می پردازیم.

پوشاک زنان لرستان : پوشاک زنان منطقه لرستان عبارت است از کلاھک، روسری، پیراھن، شلوار، جلیقه، یل، کلنچه (سرداری) و پاپوش.

زنان لر از پارچه کم عرض کلاھک درست میکنند و دور آن را دستمال یا کلاغی میبندند. این روسریھای ریشه دار، گلدار و گاھی سیاه و سفید میباشند. کلاغی را طوری دور سر میپیچند که پرپشت باشد و آویزه ھای بلند نیز ھمراه دارد .پیراھن زن لر برشی ساده، بلند و گشاد و یقه گرد بھم آمده دارد. جلوی پیراھن از زیر گلو تا حدود سینه چاک دارد، تنه پیراھن برش راست داشته و گاھی نیز از زیر بغل به سوی پایین اریب میخورد و در دامن عرض آن افزایش می یابد. زنان لر از دو پیراھن روی ھم رفته استفاده میکنند که یکی نقش زیر پیراھن را ایفا مینماید و از تافته تھیه میشود.

شلوار زنان لر از لحاظ برش وضع خاصی دارد. قسمت بالای آن گشاد و پھن و دارای لیفه و کمر است. دو ساق آن مایل به بیرون و قسمت پھن آندر پایین شلوار دوخته میشود. دو ساق در بخش بالای خود به فاصله ای از ھمدیگر قرار میگیرند و این فاصله خود به منزله میان ساقی میباشد. شلوار از لحاظ جنس و ترکیب دو قسمتی و دو رنگ است که از دم پا تا حدود زانو رنگی است. بر آن نقش بندی و نواردوزی کرده و قسمت دیگر آن رنگی دیگر است. جلیقه از لحاظ برش و ساختمان در میان تمام ایلات یکی است و در میان زنان لر بخش جلوی آن ھمیشه باز است و دکمه ندارد. قسمت جلوی جلیقه یراق دوزی مفصل دارد.

در لرستان دو نوع کت و دیل معمول است. یکی ھمان کت معمول است که نیمه تن را میپوشانند و ساده است و بدون آرایش و دیگری کتی است که از مخمل تھیه میگردد که آن را کُلنتچه میگویند. این تنپوش چون کت معمولی است اما در جلوی بدن بسته نمیشود. یقه اش بازاست و دم آستین و دوره شکاف آن یراق دوزی و نواردوزی میشود.سرداری زن لر پوششی بلند تا پشت پا دارای کمرچین، جلوی آن آزاد است بدون دکمه و آستین آن کوتاه تا آرنج و از مخمل الوان و مشکی تھیه میشود. کناره ھای سرداری و دور دامن و سر آستین را به پھنای سه انگشت یراق دوزی میکنند.پا پوشش زن لرستانی از چرم محلی است که در خرم آباد و بروجرد ساخته میشود اما اغلب از دوخته ھای کرمانشاه و گیوه ھای معروف آنجا بھره میبرند.

پوشاک زنان بختیاری : بختیاری ھا شاخه یی ازلرھا ھستند که به لر بزرگ معروف می باشند. بنابراین تحت تأثیر آداب و رسوم لری ھستند و پوشاکشان به لری نزدیکتر و شبیه تر است.

▪ پاپوش بانوان بختیاری از نوع گیوه ھای شیراز است که در محل تھیه میشود و یا از اصفھان و شیراز فراھم می آورند.

▪ چادر بانوان بختیاری مشخص کننده پوشاک زنان بختیاری است که از جنس پارچه توری و گاه مزین به تارھا و نقشھا و حاشیه ھای زرین است.حاشیه و کناره ھای چادر زنان بختیاری اغلب به وسیله زر و زیور و  سکه های مختلف تزیین میشود. پوشش زن بختیاری آمیخته ای است ازپوشاک ھمسایگان خود بویژه اصفھانی ھا

▪ بانوان بختیاری دارای یل ھستند که از مخمل گلدار یا ساده تھیه میشود. یقه این یل ایستاده و گاه خوابیده است.سردست آن مزین و در قسمت جلو با دکمه بسته میشود و از روی پیراھن میپوشند. تنبان (شلیته) لیفهدار و پرچین است. پارچه مورد مصرف آن از شش متر تجاوز میکند و جنس پارچه آن از پارچه ھای الوان و خوشرنگ است.

● پوشاک زنان مازندران : پوشاک زنان مازندران شامل: لچک، روسری، پیراھن، جلیقه، شلیته کوتاه، شلوار، جوراب پشمی، کفش و چادر میباشد.

▪ لچک از پارچهای به شکل سه گوش و سفید تھیه میشود. در قسمت جلو لچک نواردوزی شده است. زنان این لچک را با سبک خاص به سرمیبندند. لچک بارزترین پوشاک در میان زنان ساحل خزر بوده و در تمام منطقه عمومیت دارد.

▪ چارقد یا روسری پارچه ای است چھارگوش و معمولا به رنگ سفید که آن را به صورت دولا بر سر میگذارند و دو طرف آن را در زیر گلو سنجاق میزنند و یا با منجوق زیوردار، بند میکنند.

▪ پیراھن زنان مازندرانی با آستین بلند است که یقه جلو آن باز است.

▪ پوشیدن جلیقه تقریبا در تمام منطقه معمول است. این پوشش برای ساکنین کوھپایهھای مازندران بسیار متنوع است.▪ شلیته زنان مازندرانی از پارچهھای گلدار یا ساده تھیه میشود. قد شلیته کوتاه و پرچین است.

▪ زنان این منطقه، شلوار را از زیر شلیته میپوشند که به صورت راسته و ساده و از پارچه مشکی دوخته میشود. قد شلوار در مازندران بلندتر ازگیلان است.

● پوشاک زنان خراسان : پوشاک مردم سرزمین خراسان با پوشاک ھمسایه ھای خود یعنی بلوچھا شباھت بسیار دارد. لیکن تفاوتی نیز در برش آنھا وجود دارد که نمیتوان نادیده گرفت. پوشش مردم شرق خراسان اصیل ترین پوشاکھای این منطقه است. دربقیه مناطق خراسان مردان عمامه را برداشته و کت و شلوار میپوشند. زنان، چارقد به سر داشته که از نوع دستمال یزدی است.امروزه این چارقدھا کاربرد چندانی ندارند.

▪ پوشاک زنان شرق خراسان دارای شش تکه اساسی است: کلاغی، روسری، پیراھن، جلیقه، شلوار، چادر و کفش.

▪ روسری زنان شرق خراسان به نام چارقد به رنگ سفید و بزرگ که به شکل سه گوش است. این لچک را به صورت تا زده بر سر میگذارند. درگوشه ھای این سربند منگوله ھایی از نخھای ابریشم و الوان وصل شده است. دستمال کلاغی از قسمت پیشانی روی روسری بسته میشود.

▪ پیراھن زنان در این دیار با بالا تنه کوتاه است که قسمت پایین آنھا پرچین و بلند است. این نوع پیراھن دارای آستینی معمولی و سردست است.روی سینه پیراھن زنان این منطقه نقش بندی بسیار زیبایی انجام شده است. یقه تا حوالی سینه باز است. رنگ پارچه ھا را اغلب از نوع قرمز وبدون گل و بوته انتخاب میکنند.

▪ دور کمر شلوار زنان شرق خراسان گاھی از شش متر متجاوز است. این شلوار در ھنگام پوشیدن به وسیله بندی به دور کمر بسته میشود.رنگ شلوارھای زنانه را معمولا از پارچه ھای الوان انتخاب میکنند.

▪ جلیقه زنان از مخمل ھای الوان و زربافت تھیه میشود که برای حفاظت از سرما به جای یل و ارخالق به کار میبرند.

▪ کفش زنان شرق خراسان به شکل نعلینی است که پاشنه کفش در روی تخت آن قرار گرفته است و از چرم الوان تھیه میشود. زیر پاشنه معمولا نعل میکوبند. در پاشنه این کفش ھا استخوان شتر به کار میرود. رویه کفش از چرم تزیین یافته است.چادر زنان این ناحیه معمولا به رنگ نخودی روشن و یا با روناس رنگ میشود. قد چادر نسبتاً کوتاه است و موقع استفاده مقداری از آن را روی سرمیگذارند.

▪ رنگ آمیزی پوشاک زنان شمال خراسان نیز بسیار جالب و مانند پر طاووس رنگ به رنگ میباشد.